Chodzi o rządowy projekt ustawy o świadczeniu rekompensacyjnym z tytułu utraty prawa do bezpłatnego węgla, przewidujący wypłatę jeszcze w tym roku rekompensat dla ponad 235 tys. osób, które utraciły prawo do deputatu węglowego. Pierwsze czytanie projektu, którego realizacja ma kosztować budżet państwa ponad 2,3 mld zł, odbyło się w Sejmie we wtorek; w środę (11 października) trafił on do komisji.

Z uwagi na dużą grupę uprawnionych do rekompensaty - przede wszystkim osób w starszym wieku - wątpliwości części posłów wzbudził proponowany w projekcie krótki, 10-dniowy czas na składanie wniosków i stosownych oświadczeń. Ostatecznie komisja opowiedziała się za wydłużeniem terminu do 21 dni od wejścia w życie ustawy, o co wnioskowała grupa posłów PiS i Kukiz'15, z aprobatą wiceministra energii Grzegorza Tobiszowskiego.

Komisja negatywnie zaopiniowała natomiast poprawkę zgłoszoną przez pos. Krzysztofa Gadowskiego (PO), który proponował wydłużenie terminu do 20 grudnia br. Aprobaty nie uzyskała też inna poprawka pos. Gadowskiego, który chciał rozszerzenia grupy osób uprawnionych do rekompensaty o ok. 10-tysięczne środowisko byłych pracowników przedsiębiorstw robót górniczych, którym prawo do bezpłatnego węgla zostało w przeszłości skutecznie wypowiedziane.

W głosowaniu w komisji przepadła również inna poprawka pos. Gadowskiego, gwarantująca osobom uprawnionym do deputatu węglowego, które nie złożą wymaganych w projekcie oświadczeń o zrzeczeniu się roszczeń dotyczących deputatu, i tym samym nie otrzymają jednorazowych 10-tysięcznych rekompensat, dalsze dożywotnie wypłacanie ekwiwalentu za deputat przez ZUS. Takie rozwiązanie dałoby uprawnionym faktyczną możliwość wyboru - czy chcą rekompensatę, czy wolą nadal otrzymywać roczny ekwiwalent za deputat.

Wacław Czerkawski, wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Górników w Polsce, a zarazem pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej, który półtora roku temu złożył w Sejmie obywatelski projekt ustawy w sprawie deputatów węglowych dla emerytów, przypomniał, że obywatelski projekt przewidywał właśnie wypłatę ekwiwalentu, a nie jednorazową rekompensatę. Czerkawski pytał, czy jest szansa na dalsze procedowanie obywatelskiego projektu, którego pierwsze czytanie w Sejmie miało miejsce w czerwcu ubiegłego roku; jednocześnie związkowiec nie kwestionował rozwiązania zaproponowanego przez rząd.

Posłowie pozytywnie zaopiniowali natomiast poprawkę zgłoszoną przez pos. Ewę Kozanecką (PiS), w imieniu grupy posłów PiS i Kukiz'15. Doprecyzowała ona grupę osób uprawnionych do rekompensat - to emeryci i renciści górniczy, którzy mieli ustalone prawo do emerytury lub renty (chodzi także o renty rodzinne po zmarłych górnikach) i pobierali deputat węglowy, jednak prawo do deputatu zostało im wypowiedziane przed wejściem w życie ustawy. Przyjęta poprawka precyzuje, że posiadane prawo do deputatu przysługiwało nie tylko na mocy układów zbiorowych pracy i kopalnianych porozumień, ale także rozmaitych innych regulacji w tym zakresie. Również ta poprawka zyskała poparcie resortu energii.

Pos. Kozanecka argumentowała m.in., że poprawka precyzująca grupę osób uprawnionych umożliwi także potencjalne objęcie ustawą emerytów i rencistów ze spółek Tauron Wydobycie i Lubelski Węgiel Bogdanka, jeżeli spółki te wypowiedziałyby (co dotąd nie nastąpiło) uprawnienia do emeryckiego węgla w tym roku, ale przed wejściem w życie ustawy o rekompensacie.