Wypłatę rekompensat dla ponad 235-tysięcznej grupy emerytów i rencistów (także osób pobierających renty rodzinne po zmarłych górnikach) przewiduje obowiązująca od 24 października ustawa; w tym dniu rozpoczęło się także przyjmowanie wniosków o świadczenie. We wtorek resort energii podsumował w komunikacie pierwszy tydzień przyjmowania wniosków. Z danych wynika, że złożyło je już ok. 60 proc. wszystkich uprawnionych.

Ministerstwo Energii przypomina, że prawo do bezpłatnego węgla to element wynagrodzenia górników i świadczenie dla emerytów i rencistów. Było ono rodzajem zobowiązania państwa polskiego wobec pracowników kopalń, jednym z warunków umowy o pracę. Ustawa o świadczeniu rekompensacyjnym z tytułu utraty prawa do bezpłatnego węgla zakłada jednorazową wypłatę rekompensaty za utracone prawo do tego świadczenia, w wysokości 10 tys. zł netto. Wypłata środków zaplanowana jest do końca 2017 r.

O rekompensatę mogą ubiegać się: emeryci i renciści, którzy mieli ustalone prawo do deputatu (w naturze albo ekwiwalentu pieniężnego), a którym świadczenie zawiesiły spółki węglowe. Uprawnione są też wdowy, wdowcy oraz sieroty, otrzymujący renty po górnikach. Rekompensaty nie otrzymają osoby, które pobierają świadczenie z ZUS.

Aby otrzymać rekompensatę, uprawniona osoba musi wypełnić wniosek. Wnioski można składać w punktach, uruchomionych w spółkach i kopalniach objętych ustawą. Na stronie internetowej resortu energii oraz stronach spółek węglowych można zapoznać się z instrukcją wypełniania wniosku, a także dowiedzieć się, gdzie należy złożyć wniosek. Dokumenty można również wysłać pocztą - w tym przypadku potrzebne jest notarialne poświadczenie danych i podpisu. W gminach, gdzie nie ma notariusza, poświadczenia może dokonać uprawniony pracownik urzędu gminy.

Najwięcej - ponad 100 tys. wniosków - przyjęła dotąd Spółka Restrukturyzacji Kopalń (SRK), gdzie wnioski składają przede wszystkim emeryci z kopalń dawnej Kompanii Węglowej, Katowickiego Holdingu Węglowego i kopalni Kazimierz-Juliusz. Punkty przyjmowania wniosków działają też przy kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej, spółki Tauron Wydobycie oraz spółki Lubelski Węgiel Bogdanka.

Przedstawiciele górniczych spółek, w których przyjmowane są wnioski, przyznają, że w punktach obsługi emerytów i rencistów w godzinach szczególnego nasilenia ruchu tworzą się kolejki oczekujących, zapewniają jednak, że obsługa przebiega sprawnie; z reguły w jednym punkcie jest wiele stanowisk przyjmowania wniosków. W niektórych godzinach - szczególnie wieczorem - kolejek praktycznie nie ma.

Przeważająca część punktów przyjmowania wniosków czynna jest między godz. 8 a 20, także w soboty, a punkty prowadzone przez SRK - również w niedziele. Wnioski nie będą natomiast przyjmowane w dni świąteczne, 1 i 11 listopada. Również infolinie, gdzie można zasięgnąć informacji na temat rekompensat i wniosków, są czynne w dni robocze do godz. 20.

Rekompensaty dla emerytów i rencistów górniczych za utracone prawo do bezpłatnego węgla będą kosztować budżet państwa ponad 2,3 mld zł.