Pierwsze czytanie senackiego projektu nowelizacji ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych odbyło się na początku listopada ub. roku, potem trafił on do prac w komisji polityki społecznej i rodziny. Pod koniec maja przyjęła ona sprawozdanie podkomisji w tej sprawie.

Jak podkreślał wówczas sprawozdawca projektu, poseł PiS Janusz Śniadek, najistotniejsze jest to, że został zrealizowany "jednobrzmiący postulat działaczy opozycji antykomunistycznej, aby to świadczenie (pieniężne - PAP) miało charakter godnościowy, żeby nie było przy nim kryteriów dochodowych".

Zaznaczył jednak, że podczas prac nad projektem zawieszono propozycję wprowadzenia dla działaczy i represjonowanych ulgi w wysokości 51 proc. na krajowe przejazdy koleją i autobusami (analogicznie jak u kombatantów). Jak mówił, odłożono to rozwiązanie "do czasu wypracowania kompleksowej polityki państwa w zakresie ulg".

Projekt zakłada, że działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych będą otrzymywali 402,72 zł miesięcznie bezterminowo (do końca życia) oraz bez względu na dochód. W obecnym stanie prawnym świadczenie to przyznawane jest tylko na rok i po spełnieniu określonego kryterium dochodowego (np. dochód osoby uprawnionej samotnie gospodarującej nie powinien przekraczać kwoty odpowiadającej 120 proc. najniższej emerytury).

Projekt przewiduje również zmianę zasad przyznawania pomocy finansowej, m.in. zakłada możliwość przyznania nie tylko pomocy jednorazowej (w szczególnych przypadkach do wysokości 300 proc. najniższej emerytury), ale też pomocy okresowej - do sześciu miesięcy, w wysokości 100 proc. najniższej emerytury miesięcznie. Pomoc okresowa ma służyć - jak napisano w projekcie - zaspokojeniu m.in. "potrzeb bytowych i ochrony zdrowia w przypadku długotrwałej choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania, zakupu leków, środków opatrunkowych oraz dojazdów do podmiotów leczniczych na zabiegi medyczne i rehabilitacyjne".

Podczas posiedzenia komisji polityki społecznej i rodziny pod koniec maja posłowie przegłosowali poprawkę, zgodnie z którą nowela ma wejść w życie 31 sierpnia br. (ze względu na rocznicę podpisania porozumień sierpniowych z 1980 r.), a nie jak zapisano w projekcie - 1 października 2017 r. (termin ten ustalono ze względu na symbolikę wejścia w życie w tym samym czasie tzw. ustawy dezubekizacyjnej).

W projekcie zapisano ponadto utworzenie Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych, która ma działać przy szefie Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych jako organ opiniodawczo-doradczy. Zmienione ma być też usytuowanie dotychczasowych wojewódzkich rad konsultacyjnych ds. działaczy opozycji i osób represjonowanych. Rady te - w myśl projektu - mają działać nie przy marszałkach województw, a przy wojewodach.

P.o. szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk w rozmowie z PAP podkreślał, że propozycja zmian w ustawie pozwoli wprowadzić porównywalne uprawnienia osób represjonowanych do uprawnień weteranów II wojny światowej. "Ta nowelizacja ma znaczenie fundamentalne, dlatego że ustawa przestanie mieć charakter pomocowy, a zacznie być ustawą godnościową. Każdy działacz opozycji antykomunistycznej będzie zbliżony w swoich uprawnieniach z uprawnieniami kombatanckimi, czyli uprawnieniami tych, którzy walczyli w latach drugiej wojny światowej i po wojnie o niepodległość" - mówił Kasprzyk.

Podkreślił też, że zmiana przepisów jest dobrym uzupełnieniem tzw. ustawy dezubekizacyjnej. "Sprawiedliwość dziejowa polega na tym, że daje się tym, którzy walczyli, a odbiera tym, którzy gnębili Polaków" - zaznaczył p.o. szefa Urzędu ds. Kombatantów.

Drugie czytanie projektu ma odbyć się w Sejmie w środę.