
Wśród wigilijnych potraw nie było ryb
Stroniono też od picia wody sądząc, że wypicie jej w wigilię spowoduje ciągłe pragnienie. Ponadto - jak wyjaśniła Dudek-Młynarska - wodę uważano za główne pożywienie roślin. I człowiek nie powinien jej zabierać.
Wierzono też, że w wodzie zamieszkują złe moce, demony, które mogą zagrażać człowiekowi, dlatego nie jedzono podczas wieczerzy potraw pochodzących z wody. Etnografowie przypominają, że popularnych współcześnie ryb dawniej nie było wśród wigilijnych potraw. Spożywało się jedynie to, co się rodzi w lesie, ogrodzie i na polu, czyli orzechy laskowe, miód, grzyby, warzywa, owoce, płody rolne.
Drąg przypomniał jeszcze jeden zapomniany dziś zwyczaj, którym było obserwowanie w czasie wieczerzy wigilijnej cienia rzucanego przez płomień świecy. Uważano, że kto nie widział swojego cienia lub był on niewyraźny, nie doczeka następnej wigilii.
Dodatkowe nakrycie: dla niespodziewanego gościa czy dla dusz przodków?
Taki sam skutek miało wywoływać upuszczenie łyżki na podłogę oraz przewrócenie się choinki, czyli drzewka bożonarodzeniowego, które w swojej symbolice nawiązuje do zielonej gałęzi - symbolu życia. Wymowa tej wróżby zachowała się do dziś w wielu domach.
Wigilia obfitowała też w nakazy, np. mielenia w żarnach. Wynikał on z potrzeby zapewnienia sobie przez cały następny rok zapasów mąki. Aby zapewnić sobie siłę, przesuwano piec; aby koniom zapewnić siłę i zdrowie, przeganiano je, a aby zapewnić w przyszłym roku "żelazne zdrowie" swoim nogom, trzymano je na ułożonej pod stołem siekierze lub lemieszu.
Z kolei zwyczajem nadal praktykowanym w wielu domach jest pozostawianie na stole wigilijnym dodatkowego nakrycia dla niespodziewanego gościa. Jednak w tradycji Podkarpacia nakrycie to przygotowywano nie dla zbłąkanego gościa, jak dziś się uważa, ale dla dusz zmarłych przodków, którzy właśnie w wigilię odwiedzali swoje rodziny.
Wszystkie te zwyczaje i obyczaje, choć obecnie wydają się niezrozumiałe, dziwne, czasem fantastyczne i magiczne, mają jednak swoje określone miejsce w starej obyczajowości i światopoglądowym systemie. Jak wyjaśniają etnografowie, wszystko to pełniło określoną funkcję i było spójne w całości.
Newsletter
Rynek Seniora: polub nas na Facebooku
Obserwuj Rynek Seniora na Twitterze
RSS - wiadomości na czytnikach i w aplikacjach mobilnych