W kwietniu 2016 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka podjęła cztery interwencje, w których wskazała na konieczność objęcia efektywnym nadzorem publicznym prywatnych zakładów opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub w podeszłym wieku.

- Zaapelowaliśmy o wzmożenie kontroli nad prywatnymi placówkami opieki po niepokojących doniesieniach medialnych oraz napływających do nas skargach związanych z funkcjonowaniem tych placówek - mówi Marcin Szwed, prawnik HFPC.

Pierwsza z interwencji podjętych przez HFPC dotyczyła umieszczenia w niejasnych okolicznościach starszej kobiety w domu opieki działającym na terenie woj. mazowieckiego. Zakład działa najprawdopodobniej bez stosownego zezwolenia wojewody, a tym samym może pozostawać poza prawem i poza nadzorem odpowiednich organów państwa.

- Z naszych informacji wynika, że do domu opieki przyjmowano osoby wbrew obowiązującym procedurom, podawano im przymusowo leki, a także mocno ograniczano kontakty ze światem zewnętrznym - mówi Marcin Szwed. HFPC wezwała wojewodę do niezwłocznego podjęcia czynności kontrolnych względem tej placówki.

Kolejne dwie interwencje zostały podjęte po emisji programu „Uwaga!” przez stację TVN, w którym przedstawiono liczne nadużycia, jakich dopuszczać miał się względem pacjentów dom opieki nad osobami chorymi na alzheimera w Trzciance (Mazowieckie). W wystąpieniach do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej oraz wojewody mazowieckiego HFPC zwróciła uwagę na konieczność objęcia efektywnym systemem kontroli wszystkich prywatnych zakładów opieki nad osobami niepełnosprawnymi, chorymi i starszymi.

- W naszych wystąpieniach przedstawiliśmy m.in. polskie i międzynarodowe standardy w zakresie stosowania środków przymusu bezpośredniego wobec pacjentów instytucji psychiatrycznych i podkreśliliśmy, że zarówno z polskiej konstytucji jak i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wynika konieczność ochrony przez władze publiczne osób znajdujących się w prywatnych jednostkach tego rodzaju przed naruszeniami praw człowieka - tłumaczy Marcin Szwed.

Ostatnia z interwencji została skierowana do Rzecznika Praw Obywatelskich i dyrektora Krajowego Mechanizmu Prewencji. HFPC zaapelowała w niej o objęcie przez Krajowy Mechanizm Prewencji prywatnych zakładów opieki programem wizytacji.

- Naszym zdaniem Krajowy Mechanizm Prewencji jest uprawniony do kontroli nie tylko placówek publicznych, ale i prywatnych, skoro także w tych drugich mogą przebywać osoby wbrew własnej woli np. całkowicie ubezwłasnowolnione - mówi Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.