Przepisy, na podstawie których pan Adam nie dostał świadczenia, zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjne.

- Nie może być tak, że konsekwencje błędów ustawodawcy są przerzucone w całości na obywatela. Sytuacja pana Adama, który mając pod opieką dwoje starszych i niepełnosprawnych rodziców, pozostaje bez środków do życia, jest nie do zaakceptowania - argumentuje RPO.

Szczegóły sprawy pana Adama
Przyczyną odmowy przyznania świadczenia jest fakt, że trwała niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona u matki pana Adama osiem lat temu. Tymczasem ustawa o świadczeniach rodzinnych stwierdza, iż świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18. r.ż. lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. r.ż.

Jednak Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 21 października 2014 r. (K 38/13) uznał, że te przepisy - uzależniające pomoc dla osób z niepełnosprawnością od tego, w jakim momencie życia tej osoby jej niepełnosprawność została orzeczona, są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Dlatego zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich pan Adam ma prawo do świadczenia.

Czytaj też: Opiekunowie dorosłych: rząd nas oszukał, sankcjonuje działania na fundamencie bezprawia

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich decyzja wydana z upoważnienia wójta gminy N. przez kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. o odmowie przyznania panu Adamowi świadczenia pielęgnacyjnego została wydana z naruszeniem prawa materialnego poprzez zastosowanie normy prawnej wyrażonej w art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.) bez uwzględnienia okoliczności, iż na skutek wyroku TK doszło do uznania niekonstytucyjności części wskazanej normy prawnej w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, a także z naruszeniem art. 190 ust. 1 Konstytucji RP.

Jak pisze RPO, "nie może uzyskać aprobaty stanowisko wyrażone przez organ w zaskarżanej decyzji w zakresie interpretacji przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych dotyczących uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego, a w szczególności art. 17 ust. 1b ustawy po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia w sprawie o sygn. akt K 38/13, tym bardziej, że to właśnie ten przepis stanowił podstawę prawną negatywnego dla pana Adama rozstrzygnięcia".

Rzecznik podkreśla, że norma prawna określona w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych została wprowadzona do porządku prawnego z dniem 1 stycznia 2013 r. na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 1548). Przepisy ustawy nowelizującej wprowadziły przesłanki różnicujące sytuację prawną opiekunów osób niepełnosprawnych przyjmując za podstawę rozróżnienia - wiek powstania niepełnosprawności.