Eksperci mówili o tym podczas kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC), który w dniach 27-31 sierpnia odbywa się w Rzymie.

Prowadzone od końca lat 40. długofalowe badania nad czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego (m.in. słynne amerykańskie badanie Framingham Heart Study) wykazały, że najważniejszymi z tych czynników są: palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu we krwi, siedzący styl życia oraz cukrzyca. Odpowiadają one za ok. 50 proc. wszystkich przypadków choroby wieńcowej serca.

- Jednak coraz więcej badań z ostatnich lat wskazuje, że przy ocenie ryzyka chorób układu krążenia trzeba brać pod uwagę czynniki psychospołeczne - podkreślił podczas jednej z sesji naukowych prof. Ronald von Kaenel ze Szpitala Uniwersyteckiego w Bernie w Szwajcarii. Wśród nich badacz wymienił cztery grupy czynników: związane z cechami osobowości (np. poziom wrogości, neurotyzm), z negatywnymi emocjami (np. stany lękowe, depresja, żałoba), z poziomem witalności (wypalenie, bezsenność, uczucie przewlekłego zmęczenia) oraz z warunkami społecznymi (niski status społeczno-ekonomiczny, małe wsparcie społeczne, silny stres zawodowy, brak partnera).

- Z analizy szeroko zakrojonych badań wynika, że czynniki psychospołeczne mogą mieć porównywalny wpływ na ryzyko chorób układu krążenia do czynników konwencjonalnych, w tym nadciśnienia, cukrzycy czy małej aktywności fizycznej - powiedział prof. von Kaenel.

Potwierdza to zaprezentowane w Rzymie badanie zespołu dr Joela Ohma z Karolinska Institutet w Sztokholmie. Przeprowadzono je wśród niemal 30 tys. szwedzkich pacjentów do 75. roku życia (ze szwedzkiego rejestru o skrótowej nazwie SEPHIA), które rok wcześniej miały zawał serca. Dane na temat ich statusu społeczno-ekonomicznego - tj. zarobków, poziomu wykształcenia i stanu cywilnego - uzyskano ze szwedzkiego Centralnego Biura Statystycznego (Statistiska Centralbyran).

Okazało się, że w ciągu kolejnych czterech lat ryzyko wystąpienia drugiego zawału serca lub udaru mózgu rosło odwrotnie proporcjonalnie do zarobków. Osoby zarabiające najwięcej były o 36 proc. mniej narażone na te zdarzenia sercowo-naczyniowe niż grupa zarabiająca najmniej. Z kolei rozwodnicy byli o 14 proc. bardziej narażeni na kolejny zawał w porównaniu z pacjentami wciąż posiadającymi współmałżonka. Odnotowano też, że osoby lepiej wykształcone miały niższe ryzyko kolejnego zawału serca lub udaru mózgu, jednak zależność ta nie była istotna statystycznie. W analizie uwzględniono wiek i płeć pacjentów, a także to czy palili papierosy.

Z kolei, w badaniu norweskim wśród ponad 70 tys. pacjentów w wieku 30-85 lat, którym kierował dr Gerhard Sulo z Uniwersytetu w Bergen, udało się zaobserwować, że lepsze wykształcenie obniża ryzyko rozwoju niewydolności serca u osób, które w przeszłości przebyły zawał mięśnia sercowego. Pacjenci ze średnim wykształceniem byli o 14 proc. mniej narażeni na niewydolność serca, a pacjenci z wykształceniem wyższym - o 27 proc., w porównaniu z osobami z wykształceniem podstawowym.