Sen REM lub też sen paradoksalny to faza nocnego wypoczynku, która charakteryzuje się występowaniem szybkich ruchów gałek ocznych oraz pojawianiem się marzeń sennych. Uważa się, że stanowi ona niezbędny element prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz odgrywa kluczową rolę w konsolidacji wspomnień (procesie utrwalania śladów pamięciowych).

Chociaż o fazie snu REM wiadomo coraz więcej, badacze nadal pracują nad zgłębieniem tajemnicy molekularnych mechanizmów leżących u jej podłoża.

Poprzednie badania sugerowały, że w regulację snu REM zaangażowany jest neuroprzekaźnik o nazwie acetylocholina oraz jego receptory.

Specjaliści z RIKEN Center for Miosystems Dynamics Research ustalili, że sen REM kontrolują dwa geny kodujące receptory acetylocholiny - Chrm1 i Chrm3. Wykluczenie jednego z nich - Chrm1 - powoduje skrócenie i fragmentaryzację snu REM, a wykluczenie drugiego - Chrm3 - wywołuje skrócenie fazy snu NREM (wolnofalowego).

Zablokowanie obu receptorów skutkuje tymczasem prawie całkowitym zanikiem fazy snu REM, co jednak nie wpływa - ku zaskoczeniu badaczy - na przeżywalność zwierząt eksperymentalnych.

- Zaskoczyło nas to, że myszy utrzymywały się przy życiu, mimo prawie całkowitej utraty snu REM. Być może będziemy musieli zweryfikować nasze poglądy dotyczące snu REM i istotnej roli, jaką odgrywa on w przebiegu fundamentalnych procesów, takich jak uczenie się i zapamiętywanie - zauważa Yasutaka Niwa, jeden z autorów badania.

- Odkrycie, że Chrm1 i Chrm3, pełnią kluczową rolę w przebiegu snu REM, otwiera dalszą drogę do badania mechanizmów komórkowych i molekularnych leżących u jego podłoża i być może pozwoli nam w końcu sprecyzować, czym właściwie jest paradoksalny i tajemniczy sen REM - dodaje prof. Hiroki Ueda, koordynator przedsięwzięcia.