W Polsce problem jaskry może dotyczyć nawet 800 tys. osób. Szacuje się, że tylko połowa z nich została zdiagnozowana. Powodem jest niska świadomość społeczna oraz bezobjawowy przebieg choroby - w 90 proc. przypadków jaskra przebiega bezobjawowo. Osoby nieświadome swojego schorzenia dowiadują się o nim przypadkowo podczas rutynowej wizyty u lekarza lub w momencie pojawienia się widocznych i nieodwracalnych ubytków nerwu wzrokowego.

Na jaskrę może zachorować każdy, bez względu na wiek, ale choroba dotyka najczęściej ludzi po 60 r.ż.

Grupa podwyższonego ryzyka
Należy jednak pamiętać, że są osoby szczególnie narażone. Do czynników ryzyka zachorowania na jaskrę należą m.in. podwyższony poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego w oku, krótkowzroczność, zaburzenia gospodarki tłuszczowej, czy rodzinne występowanie jaskry (I stopień pokrewieństwa - rodzice, rodzeństwo), ale także niskie ciśnienie tętnicze, migreny, cukrzyca.

- To właśnie dziedziczność jest najistotniejszym czynnikiem, gdyż zwiększa ośmiokrotnie ryzyko zachorowania - zaznacza prof. Iwona Grabska-Liberek, prezes Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.

- Osoby, których krewni chorują na jaskrę, powinny regularnie wykonywać badania okulistyczne w tym kierunku, ponieważ jedynie odpowiednio wczesne wykrycie choroby  i wdrożenie specjalistycznego leczenia pozwoli im na zachowanie wzroku do końca życia - dodaje.

Badania diagnostyczne w kierunku jaskry tj. pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, analiza budowy dna oka, nerwu wzrokowego oraz pola widzenia należą do koszyka świadczeń gwarantowanych. Każdy okulista może wykonać takie badania jednak, aby umówić się na wizytę, należy wcześniej uzyskać skierowanie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Niestety wydłuża to znacznie czas oczekiwania na konsultację ze specjalistą i opóźnia postawienie diagnozy, co w przypadku jaskry ma kluczowe znaczenie.

- Jaskra często oznacza rezygnację z pracy zawodowej oraz uniemożliwia wejście na rynek pracy. Skutkiem tego zjawiska są dotkliwe koszty społeczne w postaci ubóstwa rodzin i ich wykluczenia. Na koszty te składa się nie tylko wysokość wypłacanych zasiłków z pomocy społecznej. Chorzy potrzebują również opieki medycznej, specjalistycznych leków i wsparcia psychologicznego. Także wsparcia i opieki w codziennym funkcjonowaniu, zarówno dla pacjentów jak i ich bliskich - podkreśla Anna Woźniak-Szymańska, prezes Polskiego Związku Niewidomych. 

Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia aż 85 proc. przypadków uszkodzenia nerwu wzrokowego spowodowanego jaskrą można uniknąć poprzez wdrożenie kompleksowych programów diagnostycznych.

Pomóc mogą także samorządy
- Kluczową rolę we wczesnej diagnostyce mogą odegrać lokalne samorządy, które zaangażują się w realizację akcji wczesnego wykrywania jaskry i przeprowadzą kompleksowe kampanie edukacyjne zachęcające mieszkańców do badań w tym kierunku - podkreśla prof. Grabska-Liberek.

Chcąc ułatwić samorządom podjęcie działań na rzecz profilaktyki jaskry, organizatorzy kampanii „Jaskra nie boli - kradnie wzrok” wraz z partnerem - Stowarzyszeniem Zdrowych Miast Polskich - przygotowali przykładowy projekt akcji badań przesiewowych w kierunku wczesnego rozpoznania jaskry występującej rodzinnie, który wraz z ulotką edukacyjną dostępny jest na stronie www.szmp.pl.

Kampania edukacyjna została zainicjowana przez Stowarzyszenie Chorych na Jaskrę w celu zmotywowania Polaków do wykonywania badań diagnostycznych. Partnerem akcji jest Polskie Towarzystwo Okulistyczne, Sekcja Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, Polski Związek Niewidomych oraz Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich.

W ramach kampanii prowadzone są działania edukacyjne na temat choroby. Projekt rozpoczął się wraz ze Światowym Tygodniem Jaskry przypadającym w 2015 r. na 8-14 marca.